Leegstand en verwaarlozing van woningen en gebouwen opsporen, registreren en aanpakken is een gemeentelijke bevoegdheid. Gemeenten hebben een ruime vrijheid om te bepalen of en hoe ze leegstand en verwaarlozing bestrijden, maar er zijn enkele basisvoorwaarden die voor alle gemeenten van het Vlaams Gewest hetzelfde zijn.
De lokale besturen nemen de woningen en gebouwen op in een gemeentelijk register of inventaris. Ze kunnen in dit kader allerlei acties ondernemen, zoals een gemeentelijke heffing of een sociaal beheersrecht.
Vermindering van de verkooprechten bij renovatie van een verwaarloosd of leegstaand pand (Renovatie-abattement)
U kunt een vermindering van verkooprechten krijgen, als u een pand koopt en renoveert, dat maximum 4 opeenvolgende jaren is geregistreerd als leegstaand, verwaarloosd, ongeschikt of onbewoonbaar.
Voorwaarden
Sinds 1 juni 2018 werd het renovatie-abattement vervangen door de gunstregeling voor de aankoop van de enige gezinswoning. Als u in het verleden het renovatie-abattement genoot, dan moet u wel aan alle voorwaarden blijven voldoen om de vermindering definitief te behouden.
- Het onroerend goed is sinds maximum 4 opeenvolgende jaren opgenomen in:
- het leegstandsregister van woningen (lijst beheerd door de gemeente)
- de inventaris van leegstaande en/of verwaarloosde bedrijfsruimten (lijst beheerd door Departement Omgeving)
- of in de lijsten van ongeschikte en/of onbewoonbare woningen en verwaarloosde woningen (lijst beheerd door Wonen in Vlaanderen).
- Het goed moet worden gerenoveerd (hersteld en wanneer nodig gedeeltelijk vernieuwd) waardoor het goed verdwijnt uit de lijsten van ongeschikte en/of onbewoonbare en/of verwaarloosde woningen.
- Een hoofdverblijfplaats moet worden gevestigd binnen 2 jaar (woning) of 5 jaar (bouwgrond) na de registratie van de aankoopakte. Het hoeft niet noodzakelijk de koper te zijn die zijn hoofdverblijfplaats vestigt in het gerenoveerde pand (ook bijvoorbeeld een huurder kan zijn hoofdverblijfplaats er binnen de termijn vestigen om deze voorwaarde te voldoen). Het is voldoende dat het goed wordt bewoond binnen de vermelde termijnen van 2 of 5 jaar. De Vlaamse Belastingdienst controleert drie maanden voor het verstrijken van de deadline of het goed effectief wordt bewoond. Als dat niet het geval is, dan zal de Vlaamse Belastingdienst een herinneringsbrief sturen om u te waarschuwen dat de deadline bijna verstrijkt.
Als één van de voorwaarden niet wordt vervuld, dan:
- gaat het recht op het renovatie-abattement verloren en moet het bedrag van het eraan verbonden fiscaal voordeel (naargelang van het geval 3.000, 1.500 of 450 euro) worden terugbetaald.
- wordt een belastingverhoging geheven die van rechtswege verschuldigd is wegens het niet voldoen aan de voorwaarden.
Procedure
In de (notariële) akte verklaren de partijen dat:
- de voorwaarden voor de toepassing van het renovatie-abattement vervuld zijn;
- de voorwaarde van renovatie en vestiging van de hoofdverblijfplaats vervuld zullen worden.
Recht van voorkoop
Het recht van voorkoop is een wettelijk recht dat de houder van dat recht de mogelijkheid geeft om gronden en gebouwen die verkocht worden, bij voorrang op de kandidaat-koper aan te kopen, voor dezelfde prijs en onder dezelfde voorwaarden. In een gebied waar het voorkooprecht speelt, mag een eigenaar alleen verkopen nadat hij de begunstigden van het voorkooprecht de gelegenheid heeft gegeven hun recht uit te oefenen.
