Energielabel

Een energieprestatiecertificaat (EPC) is een document dat toont hoe energiezuinig een gebouw(eenheid) is. Zo vindt u op uw EPC informatie over hoe goed de gebouw(eenheid) geïsoleerd is, welke beglazing aanwezig is, hoe zuinig de verwarming is en de installatie voor warm water, …

Op het EPC staan ook aanbevelingen om de gebouw(eenheid) energiezuiniger te maken, want samen streven we naar een energiezuinig gebouwenpark.

Het Vlaamse gebouwenpark is erg divers. Om de informatie uit het EPC op maat van de gebouw(eenheid) te kunnen aanbieden, krijgt elk type gebouw(eenheid) dan ook een eigen gepast EPC.

EPC is de afkorting van energieprestatiecertificaat. Een EPC toont aan hoe energiezuinig een gebouw is. Een residentiële eenheid is bijvoorbeeld een woning, appartement of een collectief woongebouw, zoals een studentenhuis.
Het EPC dient om mogelijke kopers of huurders te informeren. Maar het EPC is soms ook nodig om te bewijzen dat u in aanmerking komt voor bepaalde subsidies. Of om aan te tonen dat uw woning of appartement voldoende gerenoveerd is.

Voorwaarden

• Hoe een EPC er sinds 2019 uitziet, kunt u zien in dit voorbeeld ‘EPC Residentiële eenheid’.
  • EPC’s die afgeleverd zijn vóór 2019 hebben als titel ‘Energieprestatiecertificaat bestaand gebouw met woonfunctie’.
  • Sinds 2019 wordt de energiezuinigheid weergegeven met een EPC-label. Dit label gaat van een rode letter F (slechte score) tot een donkergroene A+ (heel goede score).
  • Op het EPC staat ook de energiescore van de wooneenheid in kWh/(m² jaar) (kilowattuur per vierkante meter jaar). Hoe lager die energiescore, hoe energiezuiniger de wooneenheid is.
  • In het EPC staan ook aanbevelingen over hoe de wooneenheid nog energiezuiniger gemaakt kan worden. Het EPC legt geen eisen op aan het gebouw.
  • Meer details over de inhoud van het EPC? Zie: Uitleg bij de onderdelen van het EPC Residentiële eenheid.
• Een EPC wordt opgemaakt per residentiële gebouweenheid:
  • woningen: een (eengezins)woning is een gebouw bestaande uit 1 residentiële gebouweenheid
  • appartementen en studio’s: een residentiële gebouweenheid in een gebouw met meerdere gebouweenheden
  • collectieve woongebouwen: een residentiële gebouweenheid waarbij verschillende personen buiten gezinsverband wonen met uitzondering van welzijns- of gezondheidsvoorzieningen, internaten in een onderwijsinstelling, slaap-, verblijf- en leefruimtes in kazernes, religieuze gebouwen en penitentiaire voorzieningen.
• Een wooneenheid beschikt over
  • de nodige woonvoorzieningen om autonoom te kunnen functioneren, zoals een woonruimte, een eigen toilet, een eigen bad of douche, een eigen keuken of kitchenette
  • en een eigen afsluitbare toegang vanaf de openbare weg, een erf of een gedeelde circulatieruimte (nieuwe voorwaarde sinds 1-6-2020).
  • Voor meer uitleg, zie Definitie gebouweenheid (EPC-pedia).
• Een EPC moet worden opgemaakt door een erkende energiedeskundige type A.
• Een EPC is 10 jaar geldig. Bij verkoop zijn sinds 2022 enkel EPC’s geldig die opgemaakt zijn vanaf 2019.
  Het EPC vervalt
  • als de gebouweenheid van bestemming verandert, bijvoorbeeld van wonen naar winkel, restaurant of kantoor of omgekeerd
    of
  • als een nieuw EPC is ingediend.

Situaties waarin een EPC voor een residentiële eenheid nodig is

• U hebt dit EPC (of een geldig EPC Bouw) nodig als u een woning, appartement, studio, … te koop of te huur stelt, maar ook als u verkoopt zonder enige vorm van publicatie (sinds 1 april 2022).
  Sinds 2022 kunt u bij verkoop enkel EPC’s gebruiken die werden opgemaakt na 2019. Dit nieuwe EPC moet reeds aanwezig zijn bij het te koop stellen.
  Meer info, zie: Energieprestatiecertificaat (EPC) bij verkoop of verhuur van een woning.
• Wie een woning met een slechte energieprestatie binnen de 5 jaar renoveert, kan in aanmerking komen voor een EPC-labelpremie en/of renovatiekrediet met rentesubsidie (bij energierenovatie na aankoop. U moet de slechte of verbeterde energieprestatie telkens bewijzen met een EPC.
• Sinds 2023 geldt er na aankoop (of andere ‘overdracht’) een renovatieverplichting voor gebouwen met een slechte energieprestatie. Alle woningen en appartementen die vanaf 2023 zijn aangekocht met label E of F, moeten verplicht gerenoveerd worden naar label D of beter, binnen de 5 jaar na aankoop. U zult een EPC moeten laten maken om de renovatie te bewijzen.
• Sinds 1 oktober 2022 werden de huurprijzen van de meest energieverslindende woningen ‘bevroren’. Dit geldt voor 1 jaar. Een indexering mag niet voor woningen met een EPC-label E of F of voor woningen zonder EPC-attest. Voor woningen met een EPC-label D wordt de indexatie beperkt tot 50%. Voor meer informatie en veelgestelde vragen (wat als er geen EPC is, wat als het EPC geen label heeft, …), zie: Huurprijs.

Procedure

• Het EPC moet opgemaakt worden door een energiedeskundige type A. Raadpleeg daarvoor de lijst van erkende energiedeskundigen type A.
• De energiedeskundige
  • doet de nodige vaststellingen tijdens een plaatsbezoek (met naleving van de corona-voorzorgsmaatregelen)
  • kijkt naar de isolatiematerialen, de ramen, de installaties voor verwarming, koeling, warm water, ventilatie …
  • gebruikt een softwareprogramma van de overheid.
• De energiedeskundige maakt ook gebruik van bewijsstukken. Dat zijn documenten van de eigenaar die de aanwezigheid van isolatie, materialen of toestellen aantonen. Op de aanstiplijst (of aanstiplijst) staat welke documenten de eigenaar aan de energiedeskundige bezorgt.
• De opmaak van een EPC duurt meestal ongeveer een halve dag.
• Meer informatie over het verloop van het plaatsbezoek? Zie: Plaatsbezoek energiedeskundige (EPC-pedia voor professionelen).

Er is geen vaste kostprijs voor een EPC. De prijs hangt af van de complexiteit van het gebouw en de verplaatsingskosten van de energiedeskundige. Het is het best de prijs en kwaliteit van verschillende energiedeskundigen te vergelijken.

De verkoper of verhuurder kan de kostprijs van het EPC niet inbrengen in de belastingaangifte.

Bouwprojecten met een bouwaanvraag vanaf 2006 moeten aan de EPB-regelgeving voldoen. Na het indienen van de EPB-aangifte, krijgt u in het geval van een nieuwbouw of een ‘ingrijpende energetische renovatie’ van een residentiële eenheid (woning of appartement) of een niet-residentiële eenheid (kantoor, school, …) een Energieprestatiecertificaat Bouw (EPC Bouw) van uw EPB-verslaggever.

Dat EPC Bouw informeert of uw eenheid aan de EPB-eisen voldoet en vermeldt onder andere het E-peil. Het E-peil geeft aan hoe energiezuinig uw eenheid is. Hoe lager het E-peil, hoe energiezuiniger de eenheid.

Door de coronacrisis is de wettelijke indientermijn voor de EPB-aangifte tijdelijk aangepast. Meer info: EPB-aangifte: tijdelijke maatregelen in het kader van de coronacrisis (op EPB-pedia).

Voorwaarden

• Het EPC Bouw wordt afgeleverd voor bouwprojecten waarbij een E-peil werd berekend (in het kader van de EPB-regelgeving), zoals een nieuwbouw of een ingrijpende energetische renovatie. Bij een beperkte verbouwing geldt er geen E-peileis en wordt er dus geen EPC bouw opgemaakt.
• De EPB-verslaggever stelt het EPC Bouw op ten laatste 12 maanden na wat eerst voorvalt: datum van het beëindigen van de vergunnings- of meldingsplichtige werken of datum van de ingebruikname van de woning. In elk geval moet de EPB-aangifte uiterlijk 5 jaar na het verlenen van de bouwvergunning (of neerleggen van de melding) ingediend zijn.
• Het EPC Bouw vermeldt
  • of er al dan niet voldaan wordt aan de verschillende eisen van de energieprestatieregelgeving.
  • het E-peil. Het toegekende E-peil is definitief. U kunt het E-peil niet opnieuw laten vaststellen. Als u dus na het indienen van de EPB-aangifte nog werken gaat doen, kunt u geen lager E-peil bekomen.
  • een energielabel
    • voor woongebouwen waarvoor de verslaggever vanaf 1 januari 2020 een EPB-aangifte indient, wordt naast het E-peil ook een energielabel vermeld. Het label van een nieuwbouwwoning kan daardoor vergeleken worden met het label van een bestaande woning. Scoort de woning E60 of lager, dan spreken we van label A. E60 komt in de meeste gevallen immers overeen met een primair verbruik van 100 kWh/m² per jaar, en dus met een label A bij bestaande gebouwen.
    • voor niet-residentiële gebouweenheden wordt voorlopig nog geen energielabel opgenomen in het EPC Bouw. Dat zal op korte termijn aangepast worden, samen met de globale herwerking van het EPC bouw voor niet-residentiële eenheden.
• Voorbeeld van het EPC Bouw van een residentiële eenheid en voorbeeld van het EPC Bouw van een niet-residentiële eenheid.
• Het EPC bouw is 10 jaar geldig vanaf de ingebruikname van het gebouw. Vanaf 1 januari 2023 wordt de geldigheidsduur van het EPC bouw voor niet-residentiële gebouweenheden beperkt tot 5 jaar.
• U hebt een geldig EPC Bouw nodig op het moment dat u een woning, appartement, kantoor, … te koop of te huur stelt.
  • Is de geldigheidsduur van uw EPC Bouw verstreken? Dan moet u, als u de eenheid publiekelijk te koop of te huur stelt – afhankelijk van het gebruik en de grootte van de eenheid – een EPC Residentieel, een EPC klein niet-residentieel, of EPC niet-residentieel laten opmaken.
  • Het EPC Bouw is pas beschikbaar bij het indienen van de EPB-aangifte (binnen de 12 maanden na ingebruikname of beëindigen van de werken). Het is dus mogelijk dat het EPC Bouw nog niet beschikbaar is bij de verkoop of verhuur van de eenheid. In tussentijd moet er geen nieuw EPC opgemaakt worden. Zodra de EPB-aangifte is ingediend, moet (een kopie van) het EPC Bouw aan de nieuwe eigenaar of huurder overgemaakt worden.

Procedure

U krijgt het EPC Bouw van uw verslaggever ten laatste 12 maanden na de eerste van volgende twee data:

• datum van de ingebruikname
• datum van het beëindigen van de vergunnings- of meldingsplichtige werken.

In elk geval moet de EPB-aangifte uiterlijk 5 jaar na het verlenen van de bouwvergunning (of neerleggen van de melding) ingediend zijn.

Alle gebouwen in Vlaanderen waarvoor een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd of een melding wordt gedaan, moeten aan bepaalde energieprestatienormen voldoen. Die normen worden de EPB-eisen genoemd. EPB staat voor ‘Energieprestatie en Binnenklimaat’.

• de bestemming van het gebouw (wonen, winkels, sporthal, …)
• de aard van de werken (nieuwbouw, renovatie, ingrijpende energetische renovatie, …)
• het jaar van de aanvraag van de stedenbouwkundige vergunning of de melding.

Om de paar jaren worden de EPB-eisen strenger. Vanaf 2021 worden alle nieuwe gebouwen ‘bijna-energieneutraal’ gebouwd.

Wanneer zijn de EPB-regels van toepassing?

De energieprestatieregelgeving is van toepassing op alle werkzaamheden aan gebouwen:

• die kaderen in een vergund geheel waarvoor een vergunning werd aangevraagd of een melding werd gedaan vanaf 1 januari 2006
  en waarvoor de medewerking van een architect vereist is
• én die verwarmd of gekoeld worden.
  Hierbij wordt elk gebouw (uitgezonderd industrie en landbouw) waarin mensen wonen, werken, logeren, sporten, verzorgd worden, inkopen doen of hun vrije tijd doorbrengen altijd beschouwd als verwarmd of gekoeld ook al is dit niet noodzakelijk het geval.

Op de EPB-pedia vindt u alle details over wanneer men EPB-plichtig is (per periode van de vergunningsaanvraag).
De EPB-plicht geldt niet als er voor het gebouw of het werk een vrijstelling geldt (zie Uitzonderingen hieronder).

Aan welke EPB-eisen moet het bouwproject voldoen?

Online EPB-wegwijzer

U kunt de online EPB-wegwijzer (op de EPB-pedia) gebruiken. Door meerdere specifieke gegevens in te vullen, komt u te weten of u EPB-plichtig bent en op welke vlakken uw bouwproject aan de EPB-eisen moet voldoen.

Overzichten

De EPB-eisen zijn niet voor alle gebouwen dezelfde. Welke EPB-eisen er gelden voor een bouwproject, is afhankelijk van de:

• bestemming van het gebouw (voor een woning gelden er andere eisen dan voor een kantoor, school, horeca, winkel, ziekenhuis, industrieel gebouw, landbouwbedrijf, …), voor meer info, zie: Bestemmingen (op EPB-pedia)
• aard van de werken (voor nieuwbouw gelden er andere eisen dan bijvoorbeeld voor renovatie of ingrijpende energetische renovatie), voor meer info zie: Aard van de werken (op EPB-pedia)
• jaar van de aanvraag van een stedenbouwkundige vergunning.
  Het jaar waarin u een stedenbouwkundige vergunning hebt aangevraagd, bepaalt de EPB-eisen en dus niet het jaar waarin de vergunning goedgekeurd is.
  De aanvraagdatum vindt u op het ontvangstbewijs van de gemeente of op het postbewijs bij aangetekende verzending.
  Op de EPB-pedia vindt u
  • EPB-eisen bij bouwaanvraag melding vanaf 2025
  • EPB-eisen bij bouwaanvraag melding in 2023 en 2024
  • EPB-eisen bij bouwaanvraag/melding in 2022
  • EPB-eisen bij bouwaanvraag/melding in 2021
  • Bouwaanvraag/melding vóór 2021? Zie overzichten van EPB-eisen per jaar sinds 2006.

EPB-eisen op verschillende vlakken

Voor nieuwbouw-wooneenheden zijn er onder meer EPB-eisen voor energieprestatie, uitgedrukt in een maximaal E-peil. Hoe lager het E-peil, hoe energiezuiniger het gebouw is. Maar er zijn ook nog andere EPB-eisen. Afhankelijk van de bestemming van het gebouw, de aard van de werken en het jaar van de bouwaanvraag of melding, kunnen er EPB-eisen zijn voor volgende zaken.

• Thermische isolatie (S-peil, K-peil, U-waarde en R-waarde, …)
  • Sinds 2018 is in bouwaanvragen voor nieuwbouwwoningen het K-peil en de Netto-EnergieBehoefte (NEB) vervangen door het S-peil.
    Dat S-peil (of ‘schilpeil’) geeft de zuivere isolatie- en ventilatiewaarde weer van de schil van een woning (muren, ramen, dak,…). Sinds 2022 moet S28 gehaald worden. Om een woning een voldoende laag S-peil te doen behalen, is een luchtdichtheidstest (‘blowerdoortest’) nodig.
  • Op EPB-pedia vindt u meer details over S-peil, K-peil, U-waarde en R-waarde, …
• Binnenklimaat
  • Ventilatie. Voor meer info, zie: Ventilatie-eisen (op EPB-pedia)
  • Beperken van het risico op oververhitting. Voor meer info, zie: Beperken van oververhitting (op EPB-pedia).
• Bij renovatie en bij industrie-nieuwbouw
  • Voor nieuwe, vernieuwde of vervangen technische installaties (verwarming, sanitair warm water, ijswatersysteem, centraal ventilatiesysteem met mechanische toe- en afvoer)
• Bij nieuwbouw en ingrijpende energetische renovatie
  • Energieprestatie
    • Maximaal E-peil
    • Netto-energiebehoefte voor verwarming. Voor meer info, zie: Netto-energiebehoefte voor verwarming (EPB-pedia)
  • Minimumaandeel hernieuwbare energie

Procedure

Het behalen van de EPB-eisen is een onderdeel van de procedure van de energieprestatieregelgeving (EPB) bij nieuwbouw of renovatie.

De EPB-aangifteplichtige kan een boete krijgen als er niet voldaan is aan 1 of meer EPB-eisen. Hoe groter de overtreding, hoe hoger de boete.
Voor meer info, zie: Controles en boetes (op EPB-pedia).

Uitzonderingen

Op de EPB-pedia vindt u een overzicht van gebouwen of werken die kunnen worden vrijgesteld van de EPB-eisen.

Onder meer voor onderstaande werkzaamheden is de energieprestatieregelgeving niet van toepassing.

• Werkzaamheden waarvoor volgens de stedenbouwwetgeving geen tussenkomst van een architect vereist is én waarbij het beschermd volume van het gebouw kleiner is dan 3000 m3. De vervanging van ramen (zonder vergunning voor een ander werk aan het gebouw) en het plaatsen van een verwarmingsinstallatie bijvoorbeeld.
• Aanvragen die ingediend werden vóór 1 januari 2006. Voor deze dossiers gelden de procedures en de eisen van de vroegere isolatieregelgeving.
• Technische werken, terreinaanlegwerken, …
• Industriegebouwen waarvan op het moment van de vergunningsaanvraag of melding zeker is dat geen klimatisatie-installatie zal worden geplaatst.
• …