TERUG

LEADER-project Mobimaatwerkers in Vlaamse Ardennen tot Dender

Bottom-up versterken van landelijke dorpskernen via voldoende en efficiënte duurzame mobiliteitsoplossingen

Het Netwerk Duurzame Mobiliteit (NDM) diende in het voorjaar 2024 samen met een aantal copromotoren waaronder SOLVA het project ‘MobiMaatwerkers’ in bij LEADER. De uitvoering van dit project werd goedgekeurd en loopt t.e.m. juni 2026. Andere copromotoren van dit project zijn Way To Go vzw. (het vroegere Autodelen.net), Mpact vzw. en Trage Wegen vzw.

Met het project MobiMaatwerkers willen de projectpartners een antwoord bieden op de uitdagingen die er zijn op vlak van mobiliteit en basisbereikbaarheid in de Vlaamse Ardennen. We doen dat door lokale actoren, burgers, organisaties en gemeentebesturen samen te brengen en bottom-up te werken aan concrete oplossingen voor mobiliteit in de plattelandscontext van de Vlaamse Ardennen. Er werden vooraf een aantal doelstellingen geformuleerd:

  1. Het versterken van landelijke kernen in de Vlaamse Ardennen door de organisatie van bottom-up samenwerking en kennisuitwisseling op het lokale niveau tussen lokale besturen, middenveldorganisaties, andere soorten organisaties, bedrijven en burgergroeperingen.
  2. Het opzetten van een pilootproject op vervoerregioniveau dat invulling geeft aan de maatschappelijke uitdagingen op vlak van duurzame mobiliteit in het kader van basisbereikbaarheid in een landelijke context.
  3. Het definiëren van de middenveldrol in de vervoerregiowerking. Het versterken van samenwerkingsverbanden in de QuadrupleHelix van Overheid, academische instellingen, middenveld en het bedrijfsleven.

Problematieken en uitdagingen Vlaamse Ardennen

Het idee van basismobiliteit, waarbij elke Vlaming recht heeft op een bushalte op maximaal 750 meter van diens voordeur, is al even verleden tijd. Op 6 januari 2024 lanceerde De Lijn haar nieuwe dienstregeling die een grote stap is in de invoering van het nieuwe concept basisbereikbaarheid. Binnen basisbereikbaarheid ligt een blijvende uitdaging voor ons om op lokaal niveau bottom-up samen met burgers, overheden en andere stakeholders na te denken over duurzame mobiliteitsoplossingen op maat, het zogenaamde vervoer op maat. Er komt een grotere verantwoordelijkheid bij de burgers en bij lokale overheden te liggen om de lokale eerste en laatste kilometer(s) tot het bus- en treinnetwerk te organiseren. Bovendien is het risico op vervoersarmoede het grootst in landelijke gebieden waar weinig tot geen aanbod is aan openbaar vervoer, deelsystemen of andere collectieve mobiliteitsoplossingen. Collega Ewout Depauw, coördinator mobiliteit en studiedienst bij SOLVA, schreef in dit verband het artikel “Wat als we allemaal wat vaker de bus zouden nemen?”.

Met het project Mobimaatwerkers willen we een grote groep van besturen en organisaties inspireren en motiveren om zelf actie te ondernemen op vlak van duurzame mobiliteit in de Vlaamse Ardennen. Tegelijk willen we vanuit de Vlaamse Ardennen het voortouw nemen in de uitwerking van oplossingen voor het  vervoer op maat op het platteland. Met het project willen we onderzoeken hoe we met een bottom-up aanpak van basisbereikbaarheid op het lokaal niveau succesvolle systemen kunnen doen groeien.

Eerste realisaties

In het kader van de problematieken en uitdagingen rond plattelandsmobiliteit bracht het NDM in november 2024 een eerste publicatie “Notenkraker #1 – Mobiliteit op het platteland” uit, waar SOLVA toe heeft bijgedragen. Deze omvat een eerste opsomming van goede praktijkvoorbeelden voor duurzame mobiliteit op het platteland.

In januari 2025 ging een eerste Mobiliteitsatelier door, en een volgende zal plaatsvinden in mei. Het Mobiliteitsatelier volgt de voortgang op van dit project en wil tegelijk diepgaand reflecteren over de uitwerking van basisbereikbaarheid en vervoer op maat op het lokale niveau. Aan het einde van het project levert het mobiliteitsatelier een rapport met beleidsaanbevelingen op dat wordt overgemaakt aan de vervoerregio Vlaamse Ardennen en de relevante actoren.

Drie gemeentelijke trajecten, ‘werkbanken’ genoemd in dit project, werden in Herzele, Oosterzele en Zottegem opgestart in het najaar, waarbij telkens een ander mobiliteitsvraagstuk wordt aangepakt.

Lokaal traject Zottegem – deelmobiliteit en sociale rechtvaardigheid

Via een enquête over verplaatsingsgedrag tussen Sint-Goriks-Oudenhouve en Zottegem wordt onderzocht hoe dorpsbewoners en inwoners van de stad verplaatsingen organiseren sinds de nieuwe regeling van de Lijn, en op welke manier dit duurzamer kan. Op 14 november 2024 werd dit eveneens bevraagd tijdens een praatcafé in Sint-Goriks-Oudenhove. Weinig verrassend is het antwoord ‘met de auto’. Samen met Way To Go vzw. en Avansa Centraal Vlaanderen vzw. wordt alvast nagedacht of deelmobiliteit een alternatief antwoord hierop kan bieden.

Lokaal traject Oosterzele – landelijk wegennetwerk

In Oosterzele ligt de focus op het landelijke wegennetwerk en fietsverbindingen gekoppeld aan de 5 treinstations in de gemeente. Alle treinstations zijn operationeel uitgerust met deelfietsen. Trage Wegen vzw. werkt aan een theoretische oefening over het gebruik van deelfietsen en mogelijke verplaatsingen en er wordt een bevraging van pendelaars een deelfietsgebruikers gepland. Op basis van de resultaten willen we bekijken hoe we het fietspotentieel kunnen vergroten door bijvoorbeeld aanpassingen te doen aan de fietsinrichting en mogelijke conflictueuze situaties met auto- en landbouwvoertuigen op te lossen.

Lokaal traject Herzele – zorgzame mobiliteit

Door de bestuurswissel werd het traject past opgestart in 2025. Tijdens een verkennend gesprek met het bestuur werden de duurzame bereikbaarheid van de wekelijkse markt, autoluwe en veilige schoolomgevingen, aangename en veilige schoolroutes en ondersteunende maatregelen om een brede modal shift te stimuleren besproken. Mpact vzw., bekend van initiatieven zoals de mindermobielencentrale en de fietsbib Op Wielekes, treedt hier op als copromotor. Ze zijn een expertorganisatie in zowel vervoersarmoede als rurale mobiliteit en zullen samen met de gemeente en de projectpartners een traject uitwerken in Herzele.

 

Meer info vind je op de website van Netwerk Duurzame Mobiliteit.

Contactpersoon