Energiedelen bij landbouwbedrijven stimuleren
Het Landschapspark Vlaamse Ardennen wil landbouwbedrijven een strategische rol geven als actieve partners in het lokale energielandschap. Hoe? Door landbouwers en hun omgeving te inspireren, de lokale hernieuwbare energieproductie te verhogen, en met een geïntegreerde aanpak van energiebeheer. Daarnaast wordt ingezet op samenwerkingen tussen landbouwbedrijven en hun omgeving om de energietransitie te versnellen en de CO₂-uitstoot te beperken.
Als eerste stap lanceerde SOLVA eind 2024 een campagne en interessepeiling rond kennis en nood aan begeleiding bij hernieuwbare energie en energiedelen, met een positieve respons. Dit jaar dient SOLVA het Leaderdossier ‘Stroomboer’ in om verdere acties te coördineren en financieren.
Bredere rol voor landbouwbedrijven
Landbouwbedrijven leveren al eeuwen lang voedsel in onze streek. Het Landschapspark wil de landbouwactiviteit nu verbreden, door landbouwbedrijven strategisch in te zetten als actieve partner in het lokale energielandschap. Daartoe wil het:
- Landbouwbedrijven en hun omgeving inspireren rond hun complementaire rol in het lokale energielandschap.
- Lokale hernieuwbare energieproductie verhogen via PV, vergisters, kleinschalige windturbines en zo meer.
- Alle aspecten van de energiehuishouding bekijken: productie, opslag, flexibiliteit, lokale congestie, koppeling van verschillende vectoren (elektriciteit, warmte, mobiliteit …).
- Partnerschappen concretiseren tussen landbouwers en hun omgeving die de lokale energietransitie versnellen en de gemeenschappelijke CO2-uitstoot verlagen via (coöperatieve) energiegemeenschappen.
Landschapspark als proeftuin
Het Landschapspark Vlaamse Ardennen wil de volgende jaren inzetten op sterkere kansen voor rendabele, gemengde, grondgebonden landbouw in het verweven landschap. Binnen dat kader fungeert het landschapspark als proeftuin voor de economische haalbaarheidstoets van landbouwbedrijven als voedsel- én energieproducent.
Ook belangrijk: kennis en kunde inzake hernieuwbare energie verhogen de klimaatrobuustheid en verlagen de klimaatimpact van landbouwbedrijven.
Het operationeel plan van het Landschapspark Vlaamse Ardennen omvat deze acties :
- Interessepeiling bij bedrijven rond kennis en nood aan begeleiding bij hernieuwbare energie en energiedelen.
- Minstens vijf landbouwbedrijven worden ondersteund bij de verbreding van voedselproducent naar voedsel- én energieproducent.
- Opzet van een voorbeeld-energiegemeenschap rond een landbouwbedrijf.
Niet zonder uitdagingen
Uit een eerste poging om landbouwbedrijven op te roepen via de gemeentelijke diensten, in functie van de gemeentelijke klimaatplannen, bleek dat bedrijven in de Vlaamse Ardennen moeilijk te mobiliseren zijn rond dit thema, ondanks de vele kansen die het biedt. Het Klimrek-project van de Boerenbond en VLAIO (2019 – 2023) wezen in dezelfde richting: er nam geen enkel landbouwbedrijf uit de Vlaamse Ardennen aan deel.
Om de doelstellingen ‘Vijf landbouwbedrijven worden ondersteund bij de verbreding van voedselproducent naar voedsel- én energieproducent’ en ‘Opzetten van één voorbeeld-energiegemeenschap rond een landbouwbedrijf’ te behalen, was een doorgedreven omkaderde interessepeiling noodzakelijk, volgens de soigneursprincipes van het Landschapspark.
SOLVA trekt aan de kar
SOLVA engageert zich als voortrekker in dit project en lanceerde eind 2024 een campagne en interessepeiling rond kennis en nood aan begeleiding bij hernieuwbare energie en energiedelen. De actie kwam tot stand in samenwerking met landbouworganisaties en de Provincie Oost-Vlaanderen. De enquête sloot eind januari 2025 af met een mooi resultaat van 24 reacties van geïnteresseerde en geëngageerde landbouwbedrijven.
Om het vervolgtraject te kunnen coördineren en financieren, dient SOLVA in 2025 een Leaderdossier in met de naam ‘Stroomboer’. Het kadert binnen de Leaderdoelstelling ‘4.2. Duurzame landbouwverbreding stimuleren – Land- en tuinbouwbedrijven zetten in energieproductie en energiedelen’.
