Energiearmoede op de agenda van Klimaatgezond Zuid-Oost-Vlaanderen
SOLVA ondersteunt 21 steden en gemeenten bij de opmaak van een klimaatactieplan om energiearmoede aan te pakken tegen 2030.
De 21 lokale besturen die instapten in het regionaal klimaatproject “Klimaatgezond Zuid-Oost-Vlaanderen” ondertekenden het Europees Burgemeestersconvenant, voor een geïntegreerde aanpak van klimaatmitigatie en -adaptatie. Sinds 2022 verbinden zij zich er ook toe om energiearmoede aan te pakken. Vanaf dit jaar moeten ze tweejaarlijks aan Europa rapporteren over hun voortgang voor deze 3de pijler, energiearmoede. De huidige klimaatplannen werden daarom eind 2024 door SOLVA gescreend en uitgebreid met specifieke doelstellingen en maatregelen voor kwetsbare groepen. In het addendum ‘Energiearmoede’ worden de strategie, indicatoren en maatregelen beschreven. Binnenkort leggen we een eerste concept voor.
Groeiende energiearmoede
Energiearmoede verwijst naar de moeilijke toegang van huishoudens tot betaalbare en duurzame energie. Mogelijke oorzaken zijn hoge energiekosten in verhouding tot het inkomen, slechte woningisolatie of onbetaalbare energierekeningen. Het probleem treft vooral lage-inkomensgezinnen, ouderen, mensen met een handicap en alleenstaanden.
Energiearmoede is een groeiend probleem, vooral in tijden van hoge energieprijzen. Zonder een aangepast energie- en klimaatbeleid zullen kwetsbare huishoudens nog meer onder druk komen te staan wanneer de Vlaamse taxshift op energie en de Europese koolstoftaks voor gebouwen en transport (ETS 2) de fossiele brandstoffen nog duurder maakt. Kwetsbare groepen lopen bovendien meer risico om achter te blijven bij de transitie naar fossielvrij wonen en duurzame mobiliteit.
Bestrijden met het Burgemeestersconvenant
Het Burgemeestersconvenant wil energiearmoede verlichten met specifieke maatregelen. Zo wil het kwetsbare groepen beschermen en voorkomen dat ze disproportioneel lijden onder de gevolgen van klimaatverandering. Sinds 1 januari 2025 zijn de ondertekenaars verplicht om tweejaarlijks te rapporteren aan Europa over de voortgang voor deze 3de pijler energiearmoede.
In het kader van de ondersteuning en met middelen van de regio Klimaatgezond Zuid-Oost-Vlaanderen, kreeg SOLVA de taak om een addendum op te stellen dat tegemoetkomt aan het bijkomend engagement van de ondertekenaars om energiearmoede op te nemen als integraal onderdeel van de planning en monitoring van het Convenant.
We leggen daarbij de focus op energiearmoede, maar oog voor het breder sociaal klimaatbeleid zal niet ontbreken. Het addendum omvat een aanvulling op de bestaande beleidstekst van het regionaal klimaatplan Zuid-Oost-Vlaanderen, met een maatregelentabel waarin suggestieve doelgericht acties bijgehouden worden.
Hoe kwam het addendum tot stand?
Om het addendum op te stellen, organiseerde SOLVA eind 2024 een overlegtafel ‘energie-armoede’ met de 21 lokale besturen, waar duurzaamheidsambtenaren en OCMW’s op vertegenwoordigd waren. De nieuwe pijler van het convenant stond ook op de agenda van een apart ontmoetingsmoment met de OCMW’s.
In het addendum werd alle relevante input verwerkt, samen met een uitvoerige beschrijving van de problematiek, beleidscontext en bestaande databronnen. Op basis van de indicatoren deden we voor de 21 lokale besturen een risico- en kwetsbaarheidsanalyse.
Daarna werkten we een concreet actieplan uit met een maatregelen- en actietabel. Alles werd intussen nagelezen door het team Wonen en het Energiehuis van SOLVA. Nu wordt alles afgetoetst bij enkele externe stakeholders en mogelijks ook bij een klankbordgroep met een aantal bereidwillige lokale besturen in onze projectregio.
